Een huiluitbarsting tijdens een meeslepende drama film, stemmingswisselingen tijdens de menstruatie en razende woede om het kleinste, onbenullige voorval. Elke vrouw heeft er weleens, of regelmatig, last van; hormonen. Vrouwelijke hormonen definiëren ons vrouwzijn, maar kunnen ook knap irritant en onverklaarbaar zijn. Welke vrouwelijke hormonen doen zich voor in ons lichaam? Hoe werken deze hormonen? En wat kun jij als vrouw doen om je hormoonbalans op peil te brengen?
Wat zijn vrouwelijke hormonen?
We kennen allemaal wel het hormoon oestrogeen, het vrouwelijke hormoon en verantwoordelijk voor het groeien van borsten en het beïnvloeden van de menstruatiecyclus en ovulatie. Echter, naast dit hormoon beschikken vrouwen over nog een hele andere lading aan hormonen. Deze hormonen zetten allerlei activiteiten in gang om processen in ons lichaam te reguleren. Hormonen worden door endocriene klieren afgegeven aan het bloed en kunnen via de bloedbaan naar allerlei cellen in je lichaam.
De vrouwelijke hormonen werken bij elke vrouw weer anders, waardoor we ook uiteenlopende klachten kunnen hebben. Welke hormonen zijn er belangrijk in de functie van de vrouw en kunnen de oorzaak zijn van een uitspatting?
Oestrogeen
Zoals al genoemd is, zorgt oestrogeen voor veel vrouwelijke activiteiten in het lichaam. Het speelt een rol in de eisprong en de groei van slijmvlies in de baarmoeder, waardoor een gerijpte cel wordt afgegeven aan de eileider en zich na een bevruchting kan nestelen in het baarmoederslijmvlies. Daarnaast beschermt oestrogeen ook tegen een hartinfarct, verwijdt het de bloedvaten, maakt het je botten sterker en nog veel meer functies in je lichaam. De productie van oestrogeen vindt voornamelijk in je eierstokken plaats en voor een klein deel in de bijnieren.
Teveel oestrogeen heeft een negatief effect op je gezondheid en maakt ontgiftende enzymen in je slijmvlies kapot. Ook kan een te hoge concentratie oestrogeen zorgen voor auto-immuunziekten. Niet gek dat vrouwen hier veel vaker aan leiden dan mannen dus, waarbij de verhouding 80 tot 20 is.
Progesteron
Ook dit hormoon speelt een grote rol bij de voortplanting. Het stimuleert de vochtafscheiding en beïnvloedt tevens je stemming. Progesteron wordt ook wel het “zwangerschapshormoon” genoemd, omdat het onder andere zorgt voor de opbouw van baarmoederslijmvlies voor de zwangerschap.
Progesteron is een voorloper van cortisol en testosteron, twee andere hormonen, en bij stress gaat de omzetting van progesteron in testosteron voor op de omzetting in cortisol. Dit zorgt alleen maar voor meer stress. Vrouwen met weinig progesteron hebben 5 keer meer kans op het krijgen van borstkanker en 100 keer meer kans op elke andere soort van kanker.
Cortisol
Het hormoon cortisol, wat wordt aangemaakt in het bijnierschors, reageert vooral op stress, vandaar de benaming “stresshormoon”, en stimuleert je energieniveau door het verminderen van je vermoeidheid. Het verhoogt ook de zin in suiker, vandaar de trek in zoete chocolade en foute koekjes! Juist door het ervaren van stress wordt er veel cortisol aangemaakt, waardoor er meer vet opgeslagen kan worden bij de buikstreek.
Daarnaast speelt cortisol ook een rol in de voedselvertering, het afweersysteem, is het ontstekingsremmend en remt de productie van histamine, wat allergische reacties voorkomt.
Een hoog cortisol-gehalte verhoogt eveneens het insuline-niveau, wat insulineresistentie bevordert. Daarnaast werkt het serotonine en dopamine tegen, waardoor je last kan krijgen van slapeloosheid, piekeren en depressie. Het gevolg van een langdurig hoog cortisol-gehalte is dat je gevoelig wordt voor stress, vermoeid bent en veel drang hebt naar koolhydraten.
Mannelijke hormonen?!
Ja! Ook zijn we in het bezit van een aantal “mannelijke hormonen”. Bijvoorbeeld het androgeen. Dit zorgt er bij vrouwen voor dat onze botten worden beschermd en we krijgen van dit hormoon een goed humeur en zin in seks.
Daarnaast hebben vrouwen ook testosteron. Echter, dit is wel een stuk lager dan bij mannen en wordt geproduceerd in de eierstokken en bijnieren. Het verhoogt, hoe kan het ook anders, je kracht en energieniveau, verbetert de werking van je hersenen en versterkt eveneens je botten.
Een te hoog niveau van testosteron kan leiden tot agressie, overmatige haargroei, rusteloosheid en acne. Een te laag niveau kan juist leiden tot het ervaren van angsten, depressie, geheugenproblemen, botontkalking en weinig zin in seks.
Groeihormoon
Het groeihormoon zorgt voor stevigheid in je spieren en herstel van ziektes. Ook vermindert het je lichaamsvet en zorgt het uiteraard voor de groei van cellen, botten en organen en spieren.
Schildklierhormoon
De schildklier heeft vele taken en het schildklierhormoon stimuleert onder andere je vetverbranding, verbetert de doorbloeding, verhoogt je eetlust en hartslag, versnelt je stofwisseling, verlaagt je cholesterolgehalte en versoepelt je spieren en gewrichten. Een hele hoop belangrijke processen dus!
Een voorbeeld van een schildklierhormoon is thyroxine. Dit hormoon is opgebouwd uit tyrosine en jodium. Gifstoffen zorgen ervoor dat je een verminderde enzymproductie hebt, wat noodzakelijk is voor het schildklierhormoon. Een teveel aan thyroxine kan zorgen voor een groter energieverbruik en een hoge warmteproductie. Dit kun je herkennen aan het ervaren van angst, gewichtsverlies, vermoeidheid en hartkloppingen. Een te laag niveau van thyroxine kan zorgen voor een verstoorde productie van het schildklierhormoon en resistentie voor schildklierhormonen. Hierdoor kan het hormoon niet of te weinig cellen bereiken. Symptomen hiervoor zijn gewichtstoename en vermoeidheid, omdat een deel van de voeding niet in energie maar in vet wordt omgezet.
Hoe bereik je een goede hormoonbalans?
De werking van de genoemde hormonen wordt sterk beïnvloedt door alles wat je dagelijks tot je neemt en je voeding is dus ook belangrijke remmer of activator voor deze hormonen. Wat kun je dan doen een goede hormoonbalans te bereiken?
- Vermijd daarom overconsumptie van vlees(waren) en zuivel
- Vetzuren omega 3 en 6 in de juiste verhoudingen nemen
- vitamine B en C, magnesium, zink, koper, selenium, tyrosine en tryptofaan extra
- optimaliseren van de bloedsuikerspiegel
- minderen van inname van koffie en suiker
- voldoende sporten een af en toe een maaltijd over te slaan.
Conclusie?
We kunnen onze hormoonhuishouding goed reguleren door het nemen van de juiste voeding en in de juiste mate, waarmee we onder andere oestrogeen, progesteron, cortisol, androgeen, testosteron, het groeihormoon en schildklierhormoon op peil houden. Echter, af en toe huilen bij een dramafilm, het hebben van stemmingswisselingen tijdens de stomste week van de maand en je af en toe druk maken om helemaal niks, hoort er ook wel een beetje bij. 🙂
Voor een goede aanpak van je hormoonklachten kunnen we samen kijken naar je klachten en een behandelplan maken.